Co to jest lateralizacja?
To przewaga jednej strony podczas czynności ruchowych, wynikająca z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Wyraża się np. większą sprawnością ruchową prawych kończyn niż lewych, a także rejestrowaniem przez mózg większej liczby bodźców zmysłowych dochodzących z jednej strony ciała.
Za określoną stronność jest odpowiedzialna przeciwległa półkula mózgu, a dominacja jednej ręki nad drugą, przy jednoczesnej ich koordynacji ruchowej, pozwala dziecku na osiągnięcie wysokiego stopnia sprawności.
Za typowy uważa się taki rodzaj przewagi, kiedy ręka prawa dominuje nad lewą. U osoby praworęcznej półkulą dominującą jest półkula lewa. Jest to spowodowane skrzyżowaniem dróg nerwowych.
Jakie są rodzaje lateralizacji?
Rozwój lateralizacji u dziecka.
Krytycznym okresem w ustalaniu zręczności rąk jest okres między 3 a 5 rokiem życia. Oczywiście preferencję jednej ręki można zaobserwować o wiele wcześniej, i tak:
- do 3 miesiąca życia obserwujemy asymetrię złożeniową, która nie świadczy o dominacji jednej z półkul,
- od 3 – 6 m-ca ż. występuje symetria zwierciadlana ruchów – dziecko wyciąga obie rączki po przedmiot,
- po 6 m-cu ż. zauważamy pierwsze przejawy preferowania jednej z rąk (rozwój chwytu jedną rączką)
- między 1 a 2 rokiem życia występuje osłabienie przejawów lateralizacji
- od 2 roku życia następuje ponowny rozwój lateralizacji, przy czym praworęczności od 2 do 3 roku życia, leworęczności od 3do 4,
- ostateczna dominacja czynności ruchowych ustala się do 6 roku życia,
Pamiętajmy, że zarówno lateralizacja prawostronna, jak i lewostronna jest normą.
Dawniej uważano, że leworęczność to pewnego rodzaju anomalia i zmuszano dzieci do zmiany ręki dominującej, co powodowało różnego rodzaju zaburzenia (zaburzenia pamięci, koncentracji, zaburzenia mowy, trudności w czytaniu i poprawnym pisaniu, nadpobudliwość psychomotoryczna, ataki złości, płaczliwość, lękliwość, jąkanie, moczenie nocne)
Obecnie specjaliści przyjmują, że lateralizacja jest bardziej korzystna, niż wyraźna oburęczność, czy obunożność, która oznacza wyraźną przewagę kończyny lub narządu jednej strony ciała (dominacja stronna).
Opracowała: mgr Urszula Pernal
Źródło: Źródło: M.Bogdanowicz, „Leworęczność u dzieci”, www.dziecirosna.pl, www.loogomowa.blog.pl